Hoewel het antwoord vaak begint met “dat hangt ervan af…”, is er gelukkig wél veel duidelijk te zeggen over hoe je dit goed en juridisch correct regelt. In deze blog leggen we uit hoe het zit met feestdagen en collectieve vrije dagen, en hoe jij dit als werkgever slim aanpakt.
Vrijdag na Hemelvaart: zomaar een collectieve vrije dag?
Veel bedrijven kiezen ervoor om de vrijdag na Hemelvaart aan te wijzen als collectieve vrije dag. Zo creëer je een lang weekend voor je medewerkers, wat vaak gewaardeerd wordt. Maar juridisch gezien kun je zo’n dag niet zomaar verplicht stellen.
Wat mag wel?
Je mag medewerkers verplicht vrij geven op zo’n dag als dit van tevoren goed is geregeld. Bijvoorbeeld:
-
In de arbeidsovereenkomst
-
In de cao die voor jouw sector geldt
-
In het personeelshandboek of arbeidsreglement
-
Of als het is afgesproken met de ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging
Heb je dit vooraf duidelijk vastgelegd? Dan kun je de vrijdag na Hemelvaart prima als verplichte vrije dag aanwijzen.
Wat mag niet?
Wil je op het laatste moment besluiten dat iedereen die vrijdag vrij moet nemen, zonder dat daar afspraken over zijn gemaakt? Dan mag dat niet zomaar. Je kunt medewerkers namelijk niet eenzijdig verplichten om een vakantiedag op te nemen. In dat geval heb je instemming nodig van de medewerker zelf, de OR of personeelsvertegenwoordiging.
5 mei: ben je dan automatisch vrij?
Bevrijdingsdag voelt voor veel mensen als een officiële feestdag waarop je vrij bent. Toch is dat juridisch gezien geen vanzelfsprekendheid.
Geen wettelijke vrije dag
Er is geen wet die bepaalt dat je op feestdagen (zoals 5 mei) vrij bent. Of je vrij bent, en of dat doorbetaald is, hangt volledig af van je cao, arbeidsovereenkomst of interne personeelsafspraken.
Wat geldt in de praktijk?
De regels rondom 5 mei verschillen sterk per sector en organisatie:
-
Ambtenaren: hebben in veel gevallen elk jaar op 5 mei een doorbetaalde vrije dag.
-
Cao Metalektro: hier is 5 mei een gewone werkdag, tenzij je zelf verlof opneemt.
-
Veel andere cao’s: geven 1 keer in de 5 jaar een betaalde vrije dag op 5 mei — bijvoorbeeld in lustrumjaren zoals 2020 of 2025.
Twijfel je hoe dit zit binnen jouw organisatie? Dan is het goed om de cao of arbeidsovereenkomst erbij te pakken of juridisch advies in te winnen.
Wat als veel medewerkers verlof aanvragen voor 5 mei of de vrijdag na Hemelvaart?
Dan geldt de reguliere verlofprocedure. Je mag een verlofaanvraag weigeren op basis van zwaarwegende bedrijfsbelangen, maar communiceer hierover tijdig en duidelijk.
Waarom goede afspraken belangrijk zijn
Duidelijke afspraken over feestdagen en collectieve vrije dagen zorgen voor rust en duidelijkheid binnen je organisatie. Zo voorkom je discussies, frustratie of onbedoelde juridische risico’s.
En dat is precies waar HR Direct ondernemers bij helpt. Wij zorgen ervoor dat personeelszaken begrijpelijk, toepasbaar en vooral praktisch zijn. Geen dikke HR-handboeken, maar werkbare oplossingen die passen bij jouw bedrijf.
